朝代:清代
作者： 袁枚
全文:
金陵自北门桥西行二里，得小仓山，山自清凉胚胎，分两岭而下，尽桥而止。蜿蜒狭长，中有清池水田，俗号干河沿。河未干时，清凉山为南唐避暑所，盛可想也。凡称金陵之胜者，南曰雨花台，西南曰莫愁湖，北曰钟山，东曰冶城，东北曰孝陵，曰鸡鸣寺。登小仓山，诸景隆然上浮。凡江湖之大，云烟之变，非山之所有者，皆山之所有也。
康熙时，织造隋公当山之北巅，构堂皇，缭垣牖，树之荻千章，桂千畦，都人游者，翕然盛一时，号曰随园。因其姓也。后三十年，余宰江宁，园倾且颓弛，其室为酒肆，舆台嚾呶，禽鸟厌之不肯妪伏，百卉芜谢，春风不能花。余恻然而悲，问其值，曰三百金，购以月俸。茨墙剪园，易檐改途。随其高，为置江楼；随其下，为置溪亭；随其夹涧，为之桥；随其湍流，为之舟；随其地之隆中而欹侧也，为缀峰岫；随其蓊郁而旷也，为设宧窔。或扶而起之，或挤而止之，皆随其丰杀繁瘠，就势取景，而莫之夭阏者，故仍名曰随园，同其音，易其义。
落成叹曰：“使吾官于此，则月一至焉；使吾居于此，则日日至焉。二者不可得兼，舍官而取园者也。”遂乞病，率弟香亭、甥湄君移书史居随园。闻之苏子曰：“君子不必仕，不必不仕。”然则余之仕与不仕，与居兹园之久与不久，亦随之而已。夫两物之能相易者，其一物之足以胜之也。余竟以一官易此园，园之奇，可以见矣。
己巳三月记。
拼音:
jīn líng zì běi mén qiáo xī xíng èr lǐ, dé xiǎo cāng shān, shān zì qīng liáng pēi tāi, fēn liǎng lǐng ér xià, jǐn qiáo ér zhǐ. wān yán xiá cháng, zhōng yǒu qīng chí shuǐ tián, sú hào gàn hé yán. hé wèi gàn shí, qīng liáng shān wèi nán táng bì shǔ suǒ, shèng kě xiǎng yě. fán chēng jīn líng zhī shèng zhě, nán yuē yǔ huā tái, xī nán yuē mò chóu hú, běi yuē zhōng shān, dōng yuē yě chéng, dōng běi yuē xiào líng, yuē jī míng sì. dēng xiǎo cāng shān, zhū jǐng lóng rán shàng fú. fán jiāng hú zhī dà, yún yān zhī biàn, fēi shān zhī suǒ yǒu zhě, jiē shān zhī suǒ yǒu yě. kāng xī shí, zhī zào suí gōng dāng shān zhī běi diān, gòu táng huáng, liáo yuán yǒu, shù zhī dí qiān zhāng, guì qiān qí, dōu rén yóu zhě, xī rán shèng yī shí, hào yuē suí yuán. yīn qí xìng yě. hòu sān shí nián, yú zǎi jiāng níng, yuán qīng qiě tuí chí, qí shì wèi jiǔ sì, yú tái huān náo, qín niǎo yàn zhī bù kěn yù fú, bǎi huì wú xiè, chūn fēng bù néng huā. yú cè rán ér bēi, wèn qí zhí, yuē sān bǎi jīn, gòu yǐ yuè fèng. cí qiáng jiǎn yuán, yì yán gǎi tú. suí qí gāo, wèi zhì jiāng lóu suí qí xià, wèi zhì xī tíng suí qí jiā jiàn, wèi zhī qiáo suí qí tuān liú, wèi zhī zhōu suí qí dì zhī lóng zhōng ér yī cè yě, wèi zhuì fēng xiù suí qí wěng yù ér kuàng yě, wèi shè yí yào. huò fú ér qǐ zhī, huò jǐ ér zhǐ zhī, jiē suí qí fēng shā fán jí, jiù shì qǔ jǐng, ér mò zhī yāo è zhě, gù réng míng yuē suí yuán, tóng qí yīn, yì qí yì. luò chéng tàn yuē: shǐ wú guān yú cǐ, zé yuè yī zhì yān shǐ wú jū yú cǐ, zé rì rì zhì yān. èr zhě bù kě de jiān, shě guān ér qǔ yuán zhě yě. suì qǐ bìng, lǜ dì xiāng tíng shēng méi jūn yí shū shǐ jū suí yuán. wén zhī sū zǐ yuē: jūn zǐ bù bì shì, bù bì bù shì. rán zé yú zhī shì yǔ bù shì, yǔ jū zī yuán zhī jiǔ yǔ bù jiǔ, yì suí zhī ér yǐ. fū liǎng wù zhī néng xiāng yì zhě, qí yī wù zhī zú yǐ shèng zhī yě. yú jìng yǐ yī guān yì cǐ yuán, yuán zhī qí, kě yǐ jiàn yǐ. jǐ sì sān yuè jì.
- 《随园记》写于1749年（乾隆十四年）。1745年（乾隆十年），袁枚买下了原江宁织造隋赫德的隋园。加以葺治，改名随园。1748年（乾隆十三年），他辞官居园中。从此以后，退出仕途，徜徉于山水烟霞之中，吟诗作文，结交士子权贵，几乎长达半个世纪。
- 随园的兴建，主要出自建筑家武龙台的手笔，但全园的布局均出自袁枚的策划。这篇园记没有细讲园景，只是记叙治园的经过与取园名“随”的含义，而这些正是随园布局的主导思想。袁枚后来又作了多篇记文，主要也是记述自己享受山水之乐的感受及因此而产生的对人世变化的喟叹。