朝代:清代
作者： 钱谦益
全文:
阁于山与湖之间，山围如屏，湖绕如带，山与湖交相袭也。虞山，嶞山也。蜿蜒西属，至是则如密如防，环拱而不忍去。西湖连延数里，缭如周墙。湖之为陂为寖 者，弥望如江流。山与湖之形，经斯地也，若胥变焉。阁屹起平田之中，无垣屋之蔽，无藩离之限，背负云气，胸荡烟水，阴阳晦明，开敛变怪，皆不得遁去豪末。
阁既成，主人与客，登而乐之，谋所以名其阁者。
主人复于客曰：“客亦知河伯之自多于水乎？今吾与子亦犹是也。尝试与子直前楹而望，阳山箭缺，累如重甗。吴王拜郊之 台，已为黍离荆棘矣。逦迤而西，江上诸山，参错如眉黛，吴海国、康蕲国之壁垒，亦已荡为江流矣。下上千百年，英雄战争割据，杳然不可以复迹，而况于斯阁 欤？又况于吾与子以眇然之躯，寄于斯阁者欤？吾与子登斯阁也，欣然骋望，举酒相属，已不免哑然自笑，而何怪于人世之还而相笑与？”
客曰：“不然。于天地之间有山与湖，于山与湖之间有斯阁，于斯阁之中有吾与子。吾与子相与晞朝阳而浴夕月，钓清流而弋高风，其视人世之区区以井蛙相跨峙而以腐鼠相吓也为何如哉？吾闻之，万物莫不然，莫不非。因其所非而非之，是以小河伯而大海若，少仲尼而轻伯夷，因其所然而然之，则夫夔蚿之相怜，鯈鱼之出游，皆动乎天机而无所待也。吾与子之相乐也，人世之相笑也，皆彼是之两行也，而又何间焉？”
主人曰：“善哉！吾不能辩也。”姑以秋水名阁，而书之以为记。崇祯四年三月初五日。
拼音:
gé yú shān yǔ hú zhī jiān, shān wéi rú píng, hú rào rú dài, shān yǔ hú jiāo xiāng xí yě. yú shān, duò shān yě. wān yán xī shǔ, zhì shì zé rú mì rú fáng, huán gǒng ér bù rěn qù. xī hú lián yán shù lǐ, liáo rú zhōu qiáng. hú zhī wèi bēi wèi jìn zhě, mí wàng rú jiāng liú. shān yǔ hú zhī xíng, jīng sī dì yě, ruò xū biàn yān. gé yì qǐ píng tián zhī zhōng, wú yuán wū zhī bì, wú fān lí zhī xiàn, bēi fù yún qì, xiōng dàng yān shuǐ, yīn yáng huì míng, kāi liǎn biàn guài, jiē bù dé dùn qù háo mò. gé jì chéng, zhǔ rén yǔ kè, dēng ér lè zhī, móu suǒ yǐ míng qí gé zhě. zhǔ rén fù yú kè yuē: kè yì zhī hé bó zhī zì duō yú shuǐ hū? jīn wú yǔ zi yì yóu shì yě. cháng shì yǔ zi zhí qián yíng ér wàng, yáng shān jiàn quē, lèi rú zhòng yǎn. wú wáng bài jiāo zhī tái, yǐ wèi shǔ lí jīng jí yǐ. lǐ yí ér xī, jiāng shàng zhū shān, cēn cuò rú méi dài, wú hǎi guó kāng qí guó zhī bì lěi, yì yǐ dàng wèi jiāng liú yǐ. xià shàng qiān bǎi nián, yīng xióng zhàn zhēng gē jù, yǎo rán bù kě yǐ fù jī, ér kuàng yú sī gé yú? yòu kuàng yú wú yǔ zi yǐ miǎo rán zhī qū, jì yú sī gé zhě yú? wú yǔ zi dēng sī gé yě, xīn rán chěng wàng, jǔ jiǔ xiāng shǔ, yǐ bù miǎn yǎ rán zì xiào, ér hé guài yú rén shì zhī hái ér xiāng xiào yǔ? kè yuē: bù rán. yú tiān dì zhī jiān yǒu shān yǔ hú, yú shān yǔ hú zhī jiān yǒu sī gé, yú sī gé zhī zhōng yǒu wú yǔ zi. wú yǔ zi xiāng yǔ xī zhāo yáng ér yù xī yuè, diào qīng liú ér yì gāo fēng, qí shì rén shì zhī qū qū yǐ jǐng wā xiāng kuà zhì ér yǐ fǔ shǔ xiāng xià yě wèi hé rú zāi? wú wén zhī, wàn wù mò bù rán, mò bù fēi. yīn qí suǒ fēi ér fēi zhī, shì yǐ xiǎo hé bó ér dà hǎi ruò, shǎo zhòng ní ér qīng bó yí, yīn qí suǒ rán ér rán zhī, zé fū kuí xián zhī xiāng lián, tiáo yú zhī chū yóu, jiē dòng hū tiān jī ér wú suǒ dài yě. wú yǔ zi zhī xiāng lè yě, rén shì zhī xiāng xiào yě, jiē bǐ shì zhī liǎng xíng yě, ér yòu hé jiān yān? zhǔ rén yuē: shàn zāi! wú bù néng biàn yě. gū yǐ qiū shuǐ míng gé, ér shū zhī yǐ wéi jì. chóng zhēn sì nián sān yuè chū wǔ rì.